ابرهای کبود و خاکستری همه آسمان را گرفتهاند و صدای محزون مداح در سرتاسر ییلاق پیچیده است. دسته سیاهپوش عزاداران زمان زیادی نیست که از «پیچده» راه افتادهاند و قدم در جاده خاکی گذاشتهاند که از میان کشتزارها و مرتع و کناره جنگل میگذرد و به «ناحیه» میرسد. محمد درزی مداح میانسال دفترچه رنگ و رو رفتهای را در دست گرفته و با شور میخواند: «آنکه (عاجز) را چنین منصب عطا کردی که بود/ آنکه چشم بسته را دل با صفا کردی که بود/ آنکه اُمی را به منبر آشنا کردی که بود/ آنکه بر وی مهربان، شاه و گدا کردی که بود» جمعیت همراه، ترجیع بند را تکرار میکند و به مداح پاسخ میگوید: «نیست آنکس ای خدا الا عزیز عالمین/ شاه مظلومان حسین (ع)» «شاه مظلومان حسین» جمعیت با طنین بیشتری فریاد میشود، روی شانههای نسیم مینشیند، از بالای دشت و کوه و درختانی که در سرمای ییلاق زودتراز پایین دست بلده به استقبال خزان رفتهاند میگذرد و میرسد به ناحیه، جایی که اهالی عزادار آن منتظرند تا پیچدهیها برسند و با هم در شوری که در این 400 سال در اربعین ییلاقات و قشلاقات نور برپا میشود، عزاداری کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
پیچده و
ناحیه دو روستا از توابع بخش بلده در شهرستان نور مازندران هستند. برای دسترسی به این دو روستا باید از گردنه کندوان جاده چالوس بگذری؛ از پل زنگوله ادامه مسیر دهی تا برسی به بلده. رفت و آمد روستا به
روستای دستههای عزاداری از ویژگیهای خاص سنت عزاداری در ییلاقات مازندران و تالش گیلان است. اهالی روستاهای کم جمعیت و پراکنده ییلاق در مراسم عزای حسینی میخواهند که باهم عزاداری کنند. پس دشواری عبور از جادههای پاکوب و مالرو و رنج حمل علم و کتل در این جادهها را که بسیاری وقتها با بارش باران همراه است، بر خود هموار میکنند و به روستاهای مجاور میروند. ایام عزاداری بویژه اربعین، یکی از جاذبههای گردشگری مذهبی این دو روستاست. چند سالی هست که آیین اربعین برای جاماندگان از
پیادهروی کربلا در تهران برگزار میشود اما اهالی این دو روستا 400 سال است که اربعین را با محتشمخوانی بین دو امامزاده برگزار میکنند. تاسوعا دسته عزا از روستای ناحیه به روستای پیچده میآید و عاشورا نوبت اهالی روستای پیچده است که به دیدار عزاداران روستای ناحیه بروند. وقتی دو دسته عزاداری به هم میرسند، شور حسینی همه ییلاق را در برمیگیرد و صدای «مظلوم حسین» جمعیت به آسمان میرود. در میدانگاه تعزیه ناحیه، حلقه عزا تشکیل میشود و جمعیت آماده سینهزنی «کمری» یا «شلنگی» میشوند. عزاداران در این نوع از سینهزنی به ترتیب سن در کنار هم قرار میگیرند و حلقه عزا تشکیل میدهند. این تصویر را البته در جغرافیای مقابل این خطه در جنوب ایران و در بوشهر و خوزستان هم میتوان دید. تفاوت اصلی اما در نوع نوحههای محلی و ضرباهنگ آن است که به صورت سه ضرب قرائت میشود. مرثیههای محلی که در این دیار در ایام شهادت ائمه (ع) خوانده میشود نیز از سرودههای شعرای آیینی همین دیار است. یکی از شعرای آیینی روستای ناحیه شیخ «حسن ملا» معروف به «عاجز نائیج» از مرثیه سرایان اهل بیت (ع) است. شیخ حسن عاجز در بین سالهای ۱۲۲۵تا ۱۲۳۰هجری قمری در روستای ناحیه چشم به جهان گشود و در سن ۶ سالگی در اثر بیماری آبله از دو چشم نابینا شد. او که از نظر هوش و حافظه قوی مورد تحسین دیگران بود در همان سالهای جوانی آتش عشق به اهل بیت (ع) در وجودش شعلهور شد و نبوغ درونی عاجز ظهور کرد و با نداشتن چشم ظاهر، اشعار پر محتوایی را در مدح اهل بیت عصمت و طهارت (ع) سرود. فرزندان شیخ حسن عاجز، سرودههای وی را با قلم نی یادداشت و به صورت کتاب جمع میکردند و الان هم مجموعه این اشعار در اختیار نوادگان ایشان است. وی پس از حدود ۱۱۰ سال دار فانی را وداع گفت و در کنار قبر امامزاده اباصلت روستای ناحیه آرام گرفت. اشعار و آثار «عاجز» در قالب مرثیه و تعزیه در سرتاسر مازندران چه در ییلاق و چه در قشلاق مورد استفاده قرار میگیرد. در آخر مراثی سرودههای او تخلص «عاجز» میآید و شاعر برای خود طلب مغفرت میکند. علی خاتمی نوری معروف به «عَلی ابنِ وَلی» از دیگر شاعران آیینی این دیار است. در همان جاده حدفاصل پل زنگوله تا بلده پس از دو گردنه «ترک پشم» و «لاوشم» روستایی به نام پیل قرار گرفته که «عَلی ابنِ وَلی» در سال1283 شمسی در آن چشم به جهان گشود. اهالی پیل در وصف او می گویند که بـه خانـدان نبـوّت و امامت، همچـون عاشـقی بی قرار عشـق میورزید و در مقام خضوع و خشوع، عالیترین ابیات و مراثی را در قالب زیباترین الفاظ در مدح و منقبت ایشان میسرود. از مرثیههای معروف او نوحهای با عنوان «رهبر دین» است که در ادامه، بند آخر این مرثیه آمده است: «ای خدا کرده حسینت خطاب/ بر «عَلی ابنِ وَلی» اندر حساب/ باش شفیع ای شه عالیجناب/ چون به تو مداح و ثناگر منم/ رهبر دین سبط پیمبر منم/ زاده زهرای مطهر منم» در روستاهای بلده نیز مانند بسیاری دیگر از نقاط ایران آیین محتشم خوانی در دهه اول محرم و شب اربعین برقرار میشود. یکی از ویژگیهای عزاداری در بلده، استناد به اشعار و نوحههای شاعران آیینی و پرهیز مداحان این منطقه از خواندن اشعار و نوحههایی است که با فرهنگ عاشورایی سنخیتی ندارند. همچنین در خواندن نوحهها و مراثی ریتمها طبق سنت گذشته، اکثراًبصورت سه ضربی اجرا میشود و از این نظر میتوان گفت این منطقه از آفت پریشان خوانی در عزاداریهای اهل بیت به دور مانده است. همچنین در مراسم عزاداری در این منطقه از سیستمهای صوتی آنچنانی که جز آزار گوش و روان حاصل دیگری ندارند، خبری نیست. اشعار محتشم در این منطقه بسیار مورد استقبال عزاداران در عموم مراسمهاست. بیشتر اشعاری که در مراسمهای محلی این منطقه استفاده میشود از ترکیب بند عاشورایی محتشم است. نحوه خواندن هم بدین صورت است که وقتی سینهزنی محلی به اتمام میرسد در انتها سه مصرع از اشعار محتشم خوانده میشود و به ازای هر مصرع که توسط محتشمخوان قرائت میشود تمامی عزاداران یکصدا فریاد میزنند «یا حسین(ع)» و در پایان سه مصرع جمعیت چندبار ذکر «یاعلی(ع)» را تکرار میکنند. بقاع متبرکه حاضر در این دو روستا، خانه شهدا و پیرغلامان این دو ده که امروز در قید حیات نیستند از مکانهایی است که عزاداران حتماً در آن وقوف کوتاهی خواهند داشت و محتشمخوان در این مکانها نیز به قرائت شعر محتشم میپردازد: «باز این چه شورش است که در خلق عالم است/ باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است/ جن و ملک بر آدمیان نوحه میکنند/ گویا عزای اشرف اولاد آدم است/ این کشته فتاده به هامون حسین توست/ وین صید دست و پا زده در خون حسین توست/ فریاد از غریبی و بی یاری حسین(ع)/ و از نالههای دم به دم و زاری حسین» امامزاده امان الله (ع) از نسل امام زین العابدین علیه السلام است که قبر ایشان در روستای پیچده قرار دارد، در روز تاسوعا و اربعین یکی از محلهای وقوف عزاداران پیش از ورود به حسینیه روستا است. همچنین آستان امامزاده محمود (ع) در ناحیه نور نیز از مکانهایی است که دسته عزادار در روز عاشورا در آن توقف میکند و ضمن زیارت این سلاله حضرت موسی بن جعفر(ع) در آنجا سینهزنی محلی برقرار میشود. اما نکته مهم آن است که وقتی دستههای عزادار به قبور این دو امامزاده نزدیک میشوند، ابتدا محتشمخوان محتشم میخواند و سپس مداح به خواندن شعری با ضرباهنگ سه ضرب میپردازد. گوشواره این نوحه که مردم به تکرار آن میپردازند «ای شه ابرار سلامُ علیک» است: «ای شه ابرار سلامُ علیک/ ای گل بیخار سلامُ علیک/ ای که به فردای قیامت تویی/ همدم و همراه سلامُ علیک/ محرم اسرار سلامُ علیک/ ای شه ابرار سلامُ علیک» شور عزاداری در اربعین به اوج میرسد. بسیاری از دور و نزدیک به این منطقه میآیند تا در مراسم محتشمخوانی و آیین پیادهروی شرکت کنند؛ آیینی 400 ساله، ساده، بدون زرق و برق و دلنشین.
منبع: ایران آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کردهاست، لذا
منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۴۷۷۷۵۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نگاهی متفاوت به جنگ در تئاتر/ روایتی به پنج گویش متفاوت از سرانجام وقایع جنگ
رومینا مهدوی کارگردان این نمایش در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا گفت: در این وضعیت که دل نگرانیهای زیادی برای جنگ وجود دارد، خواستم با اجرا خوانی این نمایشنامه از همه جوانب تاثیرات جنگ در زندگی مردم آگاه باشیم.
وی با ابراز امیدواری ازاینکه صلح در جهان برقرار شود، گفت: این اجرا به صورت محدود و در روزهای ۱۳ و ۱۴ اردیبهشت خواهد بود.
مهدوی اظهار داشت: تارا قبادی، پویا رجبی، حسین ملکی، سروشا فاضلی، غزل کوچکبیگ و مهیار کشاورز نقشخوانی میکنند.
عوامل این نمایش عبارتاند از: دستیار کارگردان: مهسا کرم وندی، روابطعمومی: هما اعرابی، آهنگساز: ارشیا مستوفی، پوستر و تبلیغات: سهیل فلاح و عکاس: پرنیا خوشرو.
این نمایش در پردیس تئاتر شهرزاد اجرا خواهد شد.
انتهای پیام/